Informatiemanagement: onmisbaar op operationeel, tactisch en strategisch niveau

Informatiemanagement is het geheel aan processen, afspraken en sturing waarmee een organisatie informatie doelgericht inzet om haar strategische en operationele doelen te bereiken. Het vormt de brug tussen de business en IT, en bepaalt hoe een organisatie met informatie omgaat: welke informatie nodig is, hoe die beheerd wordt, wie waarvoor verantwoordelijk is, en hoe informatie door processen stroomt. Informatiemanagement richt zich op het waarom en hoe van informatiegebruik, en stuurt op samenhang, kwaliteit en waarde. 

Informatievoorziening is het geheel aan mensen, middelen, systemen, data en organisatievormen dat nodig is om informatie beschikbaar te stellen en te beheren. Denk aan applicaties, datastromen, beleid, infrastructuur en betrokken stakeholders. De informatievoorziening is het platform waarop het informatiemanagement wordt uitgevoerd. Waar informatiemanagement de koers bepaalt, zorgt de informatievoorziening voor de uitvoering. 

Deze twee zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en versterken elkaar op drie niveau's:

• Strategisch niveau 

Informatiemanagement bepaalt de informatiestrategie, kaders en governance. De informatievoorziening vertaalt dit naar architectuurprincipes, investeringskeuzes en lange termijnplanning. Hier draait het om visie, eigenaarschap en alignment tussen business en IT.

• Tactisch niveau 

Informatiemanagement richt zich op het vertalen van strategie naar beleid, standaarden en projectportfolio’s. De informatievoorziening zorgt voor inrichting van systemen, datamodellen, beheerprocessen en integraties. Hier komen mens (rollen en verantwoordelijkheden), proces (informatieflows) en middelen (applicaties en data) samen.

• Operationeel niveau

Informatiemanagement bewaakt de uitvoering en kwaliteit van informatiegebruik in de dagelijkse praktijk. De informatievoorziening levert de tools, data en ondersteuning waarmee medewerkers effectief kunnen werken. Denk aan toegangsbeheer, datakwaliteit, gebruikerssupport en monitoring.

Wij helpen organisaties bij het inrichten, verbeteren en bewaken van zowel informatiemanagement als informatievoorziening. Zo zorgen we ervoor dat strategie en operatie naadloos op elkaar aansluiten, met grip op informatie, wendbare processen en betrouwbare middelen.

Informatiemanagement helpt organisaties om informatie doelgericht te zetten. Het zorgt voor betere processen, onderbouwde beslissingen en efficiënter werken.

Voorbeeld 1

Een gemeente stelt als strategisch doel: “Inwoners kunnen in 2026 alle veelvoorkomende diensten digitaal aanvragen en volgen.” 

De bijbehorende informatiemanagementdoelstelling is: “Zorgdragen voor een samenhangende informatievoorziening waarin de juiste gegevens actueel, toegankelijk en herbruikbaar zijn over alle dienstverleningskanalen heen.”

Door informatiemanagement goed in te richten, met duidelijke eigenaarschap, afgestemde processen en integrale informatiestromen, kan de gemeente digitale dienstverlening betrouwbaar en gebruiksvriendelijk aanbieden. Dit voorkomt dubbel werk, versnelt afhandeling en verhoogt de tevredenheid van inwoners.

Voorbeeld 2

Een onderwijsinstelling wil in 2027 volledig gepersonaliseerd leren mogelijk maken: De organisatiedoelstelling: “Elke student leert in eigen tempo, op basis van persoonlijke leerdoelen en voortgang.” 

Een bijbehorende informatiemanagementdoelstelling is:

“Zorgen voor een robuuste en flexibele informatievoorziening waarin leerdata van studenten veilig, actueel en inzichtelijk beschikbaar zijn voor zowel student, docent als ondersteunende systemen.” 

Door informatiemanagement goed te organiseren, met heldere afspraken over datakwaliteit, privacy, eigenaarschap en koppelingen tussen systemen, kan de instelling gepersonaliseerd onderwijs daadwerkelijk realiseren. Docenten krijgen beter inzicht in voortgang, studenten ervaren meer regie en de organisatie wordt minder afhankelijk van losse Excel-lijsten en handmatige controles. 

Informatiemanagement is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van verschillende professionals binnen de organisatie. Het is de verbindende schakel tussen strategie, operatie en technologie. Informatie stroomt door alle lagen van de organisatie en raakt mensen, processen en middelen. Hoe informatiemanagement wordt ingericht, hangt sterk af van de manier waarop de organisatie is gestructureerd. In een traditioneel georganiseerde organisatie verschilt dit wezenlijk van een Agile SAFe-georganiseerde organisatie. 

In een traditionele organisatie is informatiemanagement vaak hiërarchisch en centraal georganiseerd. Rollen zijn duidelijk afgebakend en verantwoordelijkheden liggen bij specifieke functies. De CIO bepaalt de strategische koers, de informatiemanager vertaalt deze naar kaders en beleid, en de IV-adviseur begeleidt projecten en adviseert afdelingen. Functioneel beheerders zorgen voor de werking van systemen, business analisten brengen informatiebehoeften in kaart en architecten bewaken de samenhang tussen applicaties en processen. Veranderingen worden projectmatig aangepakt, met vaste planningen en besluitvorming die top-down verloopt. 

In een Agile SAFe-georganiseerde organisatie is informatiemanagement meer gedistribueerd en verweven met de dagelijkse praktijk. Verantwoordelijkheden liggen dichter bij de teams. De informatiemanager fungeert hier vaak als domeinregisseur of product owner, die samen met agile teams werkt aan continue verbetering. De IV-adviseur ondersteunt teams bij het maken van keuzes over informatievoorziening en werkt nauw samen met de business. Functioneel beheerders zijn onderdeel van DevOps-teams en dragen bij aan snelle iteraties. Business analisten vertalen gebruikersbehoeften naar user stories en werken mee aan backlog refinement. Architecten zorgen voor afstemming over teams heen en bewaken de toekomstbestendigheid van de informatiearchitectuur. Rollen als Product Owner en Scrum Master zijn cruciaal voor het vertalen van informatiebehoeften naar waardevolle oplossingen. 

Organisaties in overheid, zorg en onderwijs staan voor grote veranderingen. Digitalisering, nieuwe wetgeving en stijgende verwachtingen vragen om wendbaarheid, inzicht en betrouwbare informatie. In die context is goed informatiemanagement geen luxe, maar een noodzaak. 

Bij IV experts helpen we organisaties om die regie te pakken. 

Voor gemeenten betekent dat grip op processen. Zodat beleid en uitvoering beter op elkaar aansluiten. In de zorg draait het om informatie die daadwerkelijk bijdraagt aan betere zorg en efficiënte ondersteuning. En in het onderwijs helpen we instellingen om grip te krijgen op hun beheerprocessen, zodat applicaties doelgericht worden ingezet, verantwoordelijkheden helder zijn en het onderwijsproces optimaal wordt ondersteund. 

Wat al deze organisaties gemeen hebben? Ze willen keuzes kunnen maken, weten wie waarvoor verantwoordelijk is, en zeker zijn dat informatie betrouwbaar en bruikbaar is. Dat vraagt om samenwerking tussen mensen, afdelingen en systemen – en om heldere kaders waarbinnen iedereen weet waar hij aan toe is. 

Of je nu net begint of al verder bent: blijf scherp, stel de juiste vragen en durf richting te geven. Want alleen met regie blijft informatie een kracht, geen last.